Петух Таццяна Мікалаеўна

Петух Таццяна Мікалаеўна нарадзілася ў 1973 г., скончыла ў 1995 г. мастацка-графічны факультэт Віцебскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя П.М.Машэрава па спецыяльнасці ”выкладчык выяўленчага мастацтва, чарчэння і працы“.

Працоўную дзейнасць пачала ў 1995 г. на пасадзе кіраўніка гуртка Пастаўскага раённага Дома культуры, потым працавала кіраўніком народнага клуба народных майстроў і самадзейных мастакоў ”Майстры“ пры Пастаўскім раённым Доме культуры. З 1998 г. працавала дырэктарам Дома рамёстваў ”Стары млын“, з 2014 г. –  загадчык філіяла №1 ”Дом рамёстваў ”Стары млын“ ДУК ”Цэнтр культуры і народнай творчасці Пастаўскага раёна“.

Таццяна Мікалаеўна ўваходзіць у склад членаў народнага клуба майстроў народных мастацкіх рамёстваў і мастакоў-аматараў ”Майстры“ пры філіяле №1 ”Дом рамёстваў ”Стары млын“, член Беларускага саюза майстроў народнай творчасці.

Майстар працуе ў некалькіх накірунках: саломапляценне, выцінанка, рэканструкцыя народных строяў, ткацтва на кроснах, рэканструкцыя ўзораў народнага хатняга тэкстылю, валянне з воўны, лапікавае шыццё, выраб лялькі ў розных тэхніках, вязанне, пісанка.

Першыя навыкі працы з саломкай набыла ў майстэрні Анкудовіч Аліны Аркадзьеўны, майстра народнай творчасці, якая працавала ў Пастаўскім Доме піянераў. Потым вучылася ў сваёй калегі, майстра дэкаратыўнай саломкі і інкрустацыі саломкай Галіны Пятроўны Карпенка, кваліфікацыю павышала на курсах па саломапляценні ў Віцебскім абласным метадычным цэнтры народнай творчасці (1998 г.). Каля 25 год Таццяна Петух займаецца вырабам дэкаратыўных і народных твораў з саломкі – капелюшоў, скульптур, павукоў, кветак, пано і інш. Майстар шмат працуе над удасканаленнем тэхналогіі вырабаў з саломкі. Правяла пошуковыя экспедыцыі і аднавіла выраб капялюша, брыля і картуза з саломкі мясцовым спосабам. У 1996 годзе распрацавала сваю праграму навучання саломапляценню і вяла курсы перакваліфікацыі для беспрацоўных пад патранатам раённага цэнтра занятасці і Пастаўскага прафесійна-тэхнічнага каледжа.

На сённяшні час яе праграма ”Саламяныя цуды“ мае некалькі накірункаў, арганізаваны заняткі па пляценні галаўных убораў ”Капелюшы, брылі, картузы з прыродных матэрыялаў“ і па вырабу саламяных традыцыйных павукоў. У час правядзення майстар-класаў майстар выкарыстоўвае інструменты, створаныя на аснове этнаграфічных звестак, сабраных падчас экспедыцый па раёну і размоў з мясцовымі жыхарамі.

У саламяных вырабах майстра адчуваецца сапраўдны мастацкі густ, дасканаласць форм і любоў да сваёй справы і Радзімы. Работы Таццяны Мікалаеўны ў тэхніцы саломапляцення, аплікацыі і інкрустацыі саломкай штогод з’яўляюцца сувенірным брэндам на Міжнародным фестывалі народнай музыкі ”Звіняць цымбалы і гармонік“ у г.Паставы.

З 1996 года Таццяна Петух займаецца выцінанкай, знаёмства з якой адбылося падчас экспедыцый па вёсках Пастаўскага раёна. Потым распрацавала праграму па выцінанцы для розных узроставых груп насельніцтва ”Папяровы млын“.

Творчыя калекцыі вырабаў з саломкі і выцінанкі майстра былі прадстаўлены на шматлікіх фестывалях, конкурсах, выставах: абласной выставе народнага мастацтва ”Кругазварот“ у межах
І Рэспубліканскага фестывалю ”Беларусь – мая песня“ (1998 г.);
І Рэспубліканскім свяце-конкурсе выцінанкі ”Ажурныя фантазіі“ (2000 г., дыплом І ступені ў намінацыі ”Творчы дэбют“); абласной выставе народнага дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва ”Жывая легенда“ ў межах ІІ Рэспубліканскага фестывалю народнага мастацтва ”Беларусь – мая песня“ (2005 г., дыплом лаўрэата ў намінацыі ”Развіцце лепшых традыцый жанру і творчыя дасягненні“); ІІ Нацыянальнай выставе народнага мастацтва ”Жывыя крыніцы“ (2006 г.); абласной выставе народнага сувеніра Віцебшчыны ”Цвяток радзімы васілька“ (2010 г., г.Віцебск); выставе-кірмашу ”Прыдзвінскія святкі“ ў межах Дней культуры Віцебскай вобласці ў горадзе Мінску (2010 г.); абласным свяце-конкурсе выцінанкі ”Ажурныя мары“ (2012 г., лаўрэат ІІІ ступені ў намінацыі ”Кампазіцыя з традыцыйным сюжэтам“; 2019 г., лаўрэат ІІ ступені ў намінацыі ”Сілуэтная выразка“);
абласной выставе-конкурсе ”Саламяныя павукі – наш скарб“ у межах Міжнароднага фестывалю мастацтваў ”Славянскі базар у Віцебску“ (2019 г., дыплом лаўрэата I ступені ў намінацыі ”За лепшую рэканструкцыю традыцыйнага павука пэўнай мясцовасці“, дыплом лаўрэата ІІ ступені ў намінацыі ”Метадычная распрацоўка па вырабу саламяных павукоў“); абласным свяце-конкурсе майстроў саломапляцення ”Папараць-кветка“ ў межах Міжнароднага фестываля мастацтваў ”Славянскі базар у Віцебску“ (2019 г., дыплом лаўрэата ІІ ступені ў намінацыі ”Букет“); Рэспубліканскай выставе народнай творчасці ”Калядныя ўзоры“ (2020 г., г.Мінск); абласной інтэрактыўнай выставе-конкурсе мастацкіх вырабаў ”Птушыны перапалох“ (2021 г., дыплом ІІ ступені ў намінацыі ”Лепшая мастацкая кампазіцыя беларускіх птушак“) і інш.

Петух Таццяна Мікалаеўна з’яўляецца носьбітам элементаў нематэрыяльнай культурнай спадчыны ”Беларускія мастацкія практыкі саломапляцення“ і ”Беларускае мастацтва выцінанкі“, якія ўключаны ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь.

Таксама майстар паспяхова займаецца вывучэннем, зберажэннем і рэканструкцыяй  традыцыйных народных строяў Пастаўшчыны. У выданні ”Народны тэкстыль і адзенне Віцебшчыны“ (матэрыялы навукова-практычнай канферэнцыі, 2014 г.) размешчаны матэрыял Петух Таццяны Мікалаеўны ”Метадалогія даследванняў і рэканструкцыя рэгіянальнага жаночага традыцыйнага строя і тэкстыля Пастаўшчыны“. У 2016 годзе на абласным свяце-конкурсе народнага касцюма ”Сцяжкі майстэрства“ яна атрымала дыплом ІІ ступені ў намінацыі ”Аднаўленне форм паяснога адзення“. Фотаматэрыялы па народнаму адзенню, перададзеныя майстрам, увайшлі ў навуковае  выданне ”Традыцыйнае адзенне Віцебшчыны“ (2017 г.).

Сваё майстэрства Таццяна Мікалаеўна перадае дзецям на занятках у гуртках па саломапляценні і выцінанцы. Праводзіць дэманстрацыі рамяства не толькі для наведвальнікаў Дома рамёстваў, але і падчас шматлікіх святаў і фестываляў. З’яўляецца частым госцем тэлеперадач рэгіянальнага канала ”Паставы ТБ“. У снежні 2019 года была ўдзельніцай праграмы ”Камень, ножницы, бумага“ на тэлеканале ”Беларусь 2“, дзе разам з вядучай стваралі калядны сувенір з саломкі.

Адзначана наступнымі ўзнагародамі: граматай Беларускага фонду культуры ”За зберажэнне народнай  творчасці і развіцця культурных традыцый Бацькаўшчыны, за шматгадовую плённую дзейнасць па падтрымцы і развіцці народнага мастацтва, захаванні традыцый Міжнароднага фестывалю ”Звіняць цымбалы і гармонік“ (2010, 2019 гг.); ганаровай граматай упраўлення ідэалагічнай работы, культуры і па справах моладзі Віцебскага абласнога выканаўчага камітэта ”За высокі прафесіяналізм у падрыхтоўцы і правядзенні культурна-масавых мерапрыемстваў, значны асабісты ўклад у развіццё фестывальнага руху“ (2015 г.); падзякамі і граматамі Пастаўскага раённага выканаўчага камітэта (2006, 2007, 2009, 2011, 2016, 2018, 2019 гг.).

Таццяна Мікалаеўна ў вольны час працуе ў сацыяльных праектах з людзьмі з абмежаванымі магчымасцямі, за што ў 2014 г. атрымала падзяку ад старшыні камітэта па працы і сацыяльнай абароне Віцебскага аблвыканкама, а ў 2019 годзе была размешчана на раённай дошцы гонару ўпраўлення па працы, занятасці і сацыяльнай абароне Пастаўскага раённага выканаўчага камітэта, як валанцёр па рабоце з людзьмі з абмежаванымі магчымасцямі. Неаднаразовы ўдзельнік інклюзіўнага свята-фестывалю для асаблівых дзяцей ”Особенные как все“.

З 2015 года працуе настаўнікам у нядзельнай школе Пастаўскага храма Свяціцеля Мікалая Цудатворца, дзе стварыла лялечны тэатр ”Хрысціянская батлейка“, які ўжо на працягу 7 год неаднаразова адзначаўся падзякамі Епіскапа Полацкай і Глыбоцкай епархіі.